วงการสื่อภาพนตร์กำลังเคลื่อนตัวสู่ความยั่งยืนผ่านมิติต่างๆ ทั้งการรวมตัวกันเพื่อกำหนดแนวทางการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม รวมถึงการสร้างแรงบันดาลใจแก่สังคมโดยมุ่งให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรมในเชิงการลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมเพื่อสร้างผลกระทบในวงกว้างมากยิ่งขึ้น
คงไม่มีใครอยากเป็นหนี้ ไม่ว่าจะกู้เงินไม่กี่พันบาทจากเพื่อน บากหน้าไปยืมญาติ หรือบากบั่นดั้นด้นไปกรอกแบบฟอร์มกองโตเพื่อกู้เงินซื้อบ้านก็ตาม เมื่อเราเป็นหนี้ เราย่อมตกอยู่ในสถานะของ “ลูกหนี้” และในเมื่อเรารู้สึกว่าการผ่อนชำระหนี้ให้ตรงเวลาคือ “หน้าที่” เราก็มักจะก้มหน้าก้มตาพยายามผ่อนชำระให้ครบจำนวนและตรงเวลา โดยไม่แม้แต่จะนึกถึง “ความเป็นธรรม” ของหนี้
วันที่ 30 เมษายน พ.ศ. 2560 ที่ผ่านมา คุณสฤณี อาชวานันทกุล กรรมการผู้จัดการด้านการพัฒนาความรู้ บริษัท ป่าสาละ จำกัด ได้เป็นหนึ่งในวิทยากรของงาน TEDxThammasatU 2017 โดยหัวข้อที่คุณสฤณีหยิบมาบอกเล่า คือเรื่องราวที่กลั่นกรองจากประสบการณ์ 4 ปีที่คลุกคลีกับประเด็นความยั่งยืนของภาคธุรกิจ และพบว่าการแก้ไขมิติใดมิติหนึ่งเพียงลำพัง ยากที่จะตอบโจทย์ความยั่งยืน
หนึ่งในนโยบายของทรัมป์ คือคำประกาศกร้าวของทรัมพ์เมื่อยามเดินสายหาเสียงว่า “ผมจะรื้อกฎหมาย Dodd-Frank!” จะส่งผลสะเทือนกว้างไกลต่อภาคธนาคารทั้งในและนอกอเมริกา รวมถึงกำลังจุดประกายวิวาทะรอบใหม่ที่น่าสนใจอย่างยิ่งว่าด้วย “เส้นแบ่ง” ระหว่างบทบาทของกลไกตลาด กับบทบาทของกลไกรัฐ ว่าควรขีดกันตรงไหนอย่างไรสำหรับธุรกิจสถาบันการเงิน ให้เกิดประโยชน์สูงสุดต่อสังคม
ทุกๆ ปี หนังสือพิมพ์ the guardian จะมีการจัดอันดับและมอบรางวัลธุรกิจที่ยั่งยืน โดยมีหลากหลายด้าน อาทิ การจัดการขยะ การจัดการน้ำ การจัดการห่วงโซ่อุปทาน การสร้างผลลัพธ์ทางสังคม และสตาร์ตอัพแห่งปี โดยในบทความนี้ จะขอหยิบยกตัวอย่างธุรกิจที่ ‘ยั่งยืน’ ในประเด็นที่น่าสนใจ และอาจเป็นแรงบันดาลใจในการเปลี่ยนแปลงเส้นทางสู่ความยั่งยืน
ตั้งแต่บริการเเท็กซี่อูเบอร์ (Uber) เปิดตัวในประเทศไทยเมื่อปี 2014 ที่กรุงเทพฯ จำนวนผู้ใช้ก็เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ อย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะอย่างยิ่งช่วงหลังๆ ที่ผู้โดยสารหลายคนเริ่มปวดหมองและเบื่อหน่ายกับความเอาแต่ใจของธุรกิจบริการขนส่งดั้งเดิม พวกเขาจึงหันมาพึ่งบริการของ Uber กันแทน อย่างไรก็ตามในช่วงสองปีที่ผ่านมา ธุรกิจของบริษัทกลับไม่ราบรื่นอย่างที่ควร ตรงกันข้ามบริษัทกลับต้องเผชิญกับอุปสรรคจากภาครัฐครั้งแล้วครั้งเล่า
แต่ละประเทศย่อมมีความเป็นอิสระในการกำหนดนโยบาย มาตรการ และรายละเอียดวิธีปฏิบัติตามกรอบ SDGs 17 ข้อ ให้เหมาะสมกับสถานการณ์และบริบทในท้องถิ่นของตัวเอง แต่สุดท้าย การเลือกว่าเป้าประสงค์ใดควรเป็น “เป้าประสงค์เร่งด่วน” ในการพัฒนาประเทศ ก็ควรจะสอดคล้องกับระดับ “ความรุนแรงเร่งด่วน” ของประเด็นต่างๆ อย่างแท้จริง
กฎหมายผังเมืองนับเป็นเครื่องมือที่ขาดไม่ได้สำหรับการพัฒนาที่ยั่งยืน ช่วยประสานประโยชน์สาธารณะ ประโยชน์เอกชน และประโยชน์ชุมชนเข้าด้วยกัน ในการหาฉันทามติเกี่ยวกับการใช้ประโยชน์จากพื้นที่ แต่คำสั่งหัวหน้า คสช. ฉบับที่ 4/2559 กลับอ้างเหตุผลที่ฟังไม่ขึ้นว่า จำเป็นต้องออกคำสั่งยกเว้นการใช้ผังเมืองรวม เพราะผังเมืองรวมเป็น “ข้อขัดข้องหรืออุปสรรค” ในการแก้ปัญหาความมั่นคงในการจัดหาพลังงานและปัญหาขยะมูลฝอย และ “พัฒนาเศรษฐกิจของประเทศ [ให้]พร้อมเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน”
ผู้ให้บริการทางการเงินอาจทำกำไรได้ง่ายๆ โดยไม่สนใจที่จะช่วยลูกค้าลดหนี้ หรือหาวิธีเสริมสร้างความรู้ทางการเงินที่ยั่งยืน (ไม่ใช่การจัดสอนทีละหลายสิบหรือร้อยคน) แต่ผู้ให้บริการที่ก้าวไปถึงขั้นนี้ได้ ดังตัวอย่าง Debt Pay Down Solution ของ Wells Fargo และบริการ YNAB ก็สมควรจะได้รับการยกย่องว่า เป็นผู้ให้บริการที่ ‘เข้าใจ’ หัวอกของลูกค้า และช่วย ‘พัฒนา’ วงการการเงินให้ก้าวไปข้างหน้าอย่างยั่งยืน
ตามวัฒนธรรมไทยและความเป็นชาวพุทธ เรามักจะชินกับคำพูดที่ว่า “ทำดี ต้องไม่หวังผลตอบแทน” อาจจะเป็นด้วยเหตุนี้หลายคนที่ทำโครงการหรือกิจการเพื่อสังคมจึงมักจะพูดว่าแค่ได้ทำดีก็เพียงพอแล้ว แต่จะเกิดอะไรขึ้นหากเราไม่ทราบเลยว่าสิ่งที่เราเรียกว่าการ “ทำดี” นั้น ก่อให้เกิดผลลัพธ์อะไรบ้าง หรือก่อให้เกิดผลลัพธ์ที่ไม่คาดหวังโดยเฉพาะทางลบ
